कृषि मौसम सल्लाह बुलेटिन (बर्ष ११, अंक ३४)

मौसमी सारांश:

गत साताको वर्षाको तथ्याङ्क अनुसार देशमा पश्चिमी वायु र अरब सागरमा बनेको न्यूनचापीय प्रणाली तथा बंगालको खाडीमा विकसित भएको चक्रवात “मोन्था”को प्रभावका कारण साताको सुरूमा सुदूर-पश्चिम प्रदेश बाहेक अरु प्रदेशका अधिकांश केन्द्रहरुमा सरदर भन्दा बढी वर्षा मापन गरिएको छ। विशेषगरि कोशी प्रदेशका तराईका भू-भागहरुमा १०० मि.मि भन्दा बढी साप्ताहिक कुल वर्षा मापन गरिएको छ। त्यसैगरी वर्षा र बदलीका कारण देशका अधिकांश केन्द्रहरुमा सरदर भन्दा कम अधिकतम तापक्रम मापन भएको छ भने अधिकांश केन्द्रहरुमा सरदर भन्दा बढी न्यूनतम तापक्रम मापन भएको छ।
यस साता देशभर पश्चिमी वायूको आंशिक प्रभाव रहने देखिन्छ ।
उच्च पहाडी तथा हिमाली भू-भागः कोशी, बागमती र गण्डकी प्रदेशमा साताभर र बाँकी प्रदेशमा साताको सुरु र अन्त्यमा एक-दुई स्थानमा हल्का वर्षा/ हिमपातको सम्भावना रहेको छ।
पहाडी भू-भागः कोशी प्रदेश र गण्डकी प्रदेशमा साताको सुरु र मध्यमा र बाँकी प्रदेशमा साताको सुरुमा एक-दुई स्थानमा हल्का देखि मध्यम वर्षाको सम्भावना रहेको छ।
तराई भू-भागः साताभर मौसम मुख्यतया सफा रहने देखिन्छ ।
यो साता देशभर न्यूनतम तापक्रम र अधिकतम तापक्रममा उल्लेखनिय परिवर्तन नहुने सम्भावना रहेको छ। यो साता अधिकतम तापक्रम सरदर भन्दा केही माथि रहने र न्यूनतम तापक्रम सरदर भन्दा केही कम रहने देखिन्छ।

कृषि सारांश

पाकेको धान, कोदो र अन्य बाली मौसमको अवस्था हेरी भित्र्याउनुहोस्।
लागत न्यूनीकरण एवं कम समयमै धान भित्र्याउन उपलब्ध मेशिनहरु (रिपर, कम्बाईन हार्भेस्टर, थ्रेसर) ईत्यादी प्रयोग गर्नुहोस्।
सुन्तलाजात फलफूलको नर्सरीमा बिजु विरुवा उत्पादन गर्नको लागि आवश्यक पर्ने बीउ र कलमी विरूवा उत्पादनको लागि तीनपाते सुन्तलाको बीउ प्लास्टिक घरको नर्सरीमा जमाउनुहोस्।
तापक्रम कम हुँदै जादाँ लाही कीराको प्रकोप बढ्दै जाने हुनाले करेसाबारी र कौसी खेती गर्दा व्यवस्थापनका लागि एक भाग गाईको गहुँत ४ भाग पानीमा मिसाएर रातभरि राखी लाही लागेको ठाँउमा भिज्नेगरि भोलीपल्ट छर्कनुहोस्।
स्याउ टिपिसकेपछि पनि बोटमा कत्ले कीराको प्रकोप रहिरहने हुँदा यसको व्यवस्थापनको लागि खनिज तेल १० देखी १५ एम.एल. प्रति लिटर पानीमा मिसाई कीरा लागेको स्थानमा भिज्नेगरि सात-सात दिनको अन्तरालमा तीनपटक छर्कनुहोस्।
तराई, भित्री-मधेश तथा बेशीमा शित भण्डारबाट निकाली राम्रोसँग टुसाएका गुणस्तरीय बिउ आलु रोप्नुहोस् l सकभर मझौला खालको (२५ देखि ५० ग्राम तौल भएका) सिंगो बीउआलु रोप्नुहोस् l
आलुमा लाग्ने धुले दादे रोग रोगको जीवाणु आलुको दानामा हुने हुनाले रोगमुक्त बीउ आलुको प्रयोग गर्नुहोस्। साथै, फ्लुयाजिनाम (५० एस.सी.) नामक बिषादी ५ एम.एल. प्रतिलिटर पानीको घोलमा आधा घण्टा डुबाई छहारीमा ओभाएर रोप्नुहोस्। बिषादीको बाँकी घोल आलु रोपिसकेपछि ड्रेन्चिङ गर्नुहोस्।
गोलभेँडामा पछौटे डढुवा रोग व्यवस्थापनको लागि रोगग्रस्त बोटहरु काँटछाँट गरी हावा खेल्ने ठाउँ बनाउनुहोस्। रोगी हाँगा र पातहरु टिपेर उचित व्यवस्थापन गर्नुका साथै साफ बिषादी र सेक्टिन बिषादी आलोपालो गरि हप्ता दिनको फरकमा २ एम.एल. प्रति लिटर पानीको घोलमा मिसाएर २-३ पटकसम्म सम्पूर्ण बोटहरु भिज्नेगरि छर्केर उपचार गर्नुहोस्।
प्याजको बीउ नर्सरीमा राखी छापो लगाउनुहोस्। साथै बीउ राम्रोसँग उमार्नको लागि रोप्नुअघि १२ घन्टा जति पानीमा बीउ भिजाउनुहोस्।
धान काटेपछिको ओसिलो खेतमा, पानी जमेको, सिमसार, ढाप क्षेत्र जस्ता शंखेकिराको प्रकोप हुने स्थानहरुमा पशुवस्तुहरुलाई नचराउनुहोस्। नियमित रुपमा आ-आफ्ना पशुवस्तुहरुको गोबर परिक्षण गराई, नाम्लेमाटे समस्या देखिएमा, दक्ष प्राविधिकको सल्लाहमा अक्सिक्लोजानाईड वा यस्तै अन्य रशायनिक औषधिहरु,१५-२० मिलिग्राम प्रति केजी शारिरक तौलका दरले मात्रा पुग्ने गरी खुवाउनुहोस्।
तराईका जिल्लाहरुमा कमन कार्प जातका माछाको प्रजनन गर्ने कृषकहरुले भाले र पोथी माउ माछालाई अलग-अलग पोखरीमा स्टक गर्नुहोस्। यसरी स्टक गर्दा भाले माउको संख्या पोथीको दोब्बर हुने गरी राख्नुहोस्।
रेन्वो ट्राउट माछाको प्रजनन गर्ने कृषकहरुले परिपक्व माउ माछा (भाले, पोथी) छनौट गरी प्रजननको कार्य सुरु गर्नुहोस्।प्रजननको समयमा पानीको तापक्रम ९ डिग्री देखि १३ डिग्रीको बीचमा हुनुपर्दछ।
मौसम सम्वन्धी जिज्ञासाको लागी पैसा नलाग्ने जल तथा मौसम विज्ञान विभागको फोन नम्बर-११५५ मा फोन गर्नुहोस्।
कृषि र पशु सम्वन्धी जिज्ञासाको लागी पैसा नलाग्ने नार्कको फोन नम्बर-११३५ मा हरेक शुक्रबार साँझ ४ देखि ६ बजेसम्म फोन गर्नुहोस्।